Pompalar, endüstrinin hemen her alanında farklı uygulamalarda, farklı amaçlar ile kullanılmaktadır. Temelde bir sıvının veya sıvı türevi bir akışkanın transferini sağlayan pompalar, çalışma prensibi, çalışma koşulları veya pompaladıkları akışkanlara göre sınıflandırılabilmektedir. Katı veya sıvı haldeki bir kimyasal maddenin, su, yağ veya başka türdeki bir akışkanın içine enjekte etmeye yarayan pompalara da dozaj pompası adı verilmektedir. Farklı ölçekler ve farklı uygulama şartlarında oldukça geniş bir kullanımı olan dozaj pompaları, kendi içerisinde de farklılaşmaktadır.
Dozaj Pompası Türleri
Dozaj pompaları kategorisinde çok farklı cihazlar yer alsa da bunlar arasında öne çıkan modeller şunlardır:
Motorlu dozaj pompaları
Elektromanyetik dozaj pompaları
Elektriksiz dozaj pompaları
Motorlu modeller, isminden de anlaşılacağı üzere bir elektrik motoru ile çalışan ve genelde mekanik diyaframı bulunan dozaj pompası türüdür. Diyaframı hidrolik prensip ile çalışan ve pistonlu olan elektrikli dozaj pompaları da mevcuttur. Bu kategoride 3 – 5 bar gibi düşük basınç düzeylerinden 400 – 500 bar basınçlara kadar dozaj pompaları görebilmek mümkündür. Bu pompalar ile her türlü kimyasalın hassas bir şekilde dozajlanması yapılabilir.
Elektromanyetik dozaj pompalarının en önemli özelliği ise diyaframlı ve selenoid tahrikli olmasıdır. Basınç değerleri elektrikli modellere göre biraz daha düşük olan bu pompalarda 20 – 25 bar düzeylerinde basınç değerleri görmek mümkündür. Kapasitelerine göre 5 lt/saat’ten 80 lt/saat gibi yüksek debileri olan dozaj pompaları mevcuttur.
Elektriksiz dozaj pompaları da herhangi bir elektrik enerjisi kaynağına ihtiyaç duymadan çalışan ve kimyasalları su akış hızına ve miktarına göre oransal olarak dozajlayan modellerdir. Düşük kapasite ihtiyacının olduğu uygulamalarda güvenli ve hassas bir şekilde kullanılan bu pompaların farklı malzeme alternatifleri ve dozaj oran aralıkları bulunmaktadır.
Dozaj Pompalarının Kullanıldığı Alanlar
Dozaj pompalarının kullanım alanı çok geniştir. Su arıtma sistemleri, tarım uygulamaları, tıbbi prosesler, gıda işlemleri, hayvancılık ve buna benzer daha birçok alanda dozaj pompası kullanımı görülmektedir. Genellikle kimyasal dezenfeksiyon yapılmak istenen sistemlerde, su içerisine asit, klor vb gibi maddeler eklenerek zararlı mikroorganizmaların ortamdan uzaklaştırılmasını sağlamak için kullanımaktadır.
Dozaj pompalarının en yaygın görüldüğü uygulamalardan biri de tıbbi laboratuvar uygulamalarıdır. PH'ı nötralize etmek için bir su depolama tankına bir kostik kimyasal veya asit eklemek için de yine dozaj pompaları kullanılmaktadır. Akış hızının ve kimyasal miktarının kontrollü bir şekilde yönetilmesini sağlaması, dozaj pompalarının en önemli avantajlarından biridir.
Aşağıda belirtilen kimyasal özelliğe sahip her türlü akışkan dozaj pompası ile beraber kullanılabilmektedir:
Aşındırıcı (Si02, Al2O3, katalizörler, aşındırıcı macun içeren süspansiyonlar)
Patlayıcı (hidrojen, silanlar)
Aşırı saf (antibiyotikler)
Yüksek buhar basıncına sahip olan (sıvılaştırılmış gazlar)