Dozaj ya da bir başka deyişle dozajlama pompası, pozitif bir yer değiştirme pompası olarak bilinir. Temel olarak herhangi bir maddeyi ya da kimyasalı; gaz/su/buhar akışına bütünleşmiş etmek amacıyla dizayn edilmiştir. Ufak dozaj pompalarının en üst düzey kontrol için oldukça hassas bir akış hızı sağladığı görülür. Gıda işleme süreçlerinde, su ve atık su arıtma uygulamalarında ya da daha pek çok endüstriyel alanda kullanılır. Madencilik, kimya, kâğıt, imalat ve tarım gibi alanları örnek olarak sunmak mümkündür.
Dozaj pompaları temel düzeyde kimyasal ile fiziksel reaksiyona neden olmak kaydıyla, ürünü sıvı akışa enjekte etme görevini üstlenir. Herhangi bir sıvıdan bu şekilde çökeltme yapmak da olasıdır. Ayrıca katkı maddeleri için uygun kıvam elde etmek amacıyla da dozaj pompalarına ihtiyaç duyulabilir. Bu anlamda işlevsel olarak geniş bir perspektife hitap ettiğini söylemek mümkündür. Markalara ve hatta modellere göre dozaj pompaları değişik yöntemlerle faaliyet gösterir.
Dozaj pompaları türleri arasında; elektromanyetik dozaj pompası, motorlu dozaj pompası ve elektriksiz dozaj pompasını sıralayabiliriz. Aynı zamanda özel dozaj sistemleri de söz konusudur.
Elektriksiz Dozaj Pompaları
Elektriksiz dozaj pompaları tasarım açısından oldukça basit olmasına rağmen son derece etkilidir. Elektriğe ihtiyaç duymayan bu verimli pompaların kurulum süreci kadar devreye alması da oldukça kolaydır. Bu pompaları ayrıcalıklı kılan en önemli özelliklerden bir tanesi de değişik kimyasallar için farklı farklı materyaller kullanabilmesidir. Su ile çalışan pompalar doğrudan su besleme hattına monte edilir ve elektriksiz çalıştırılır; sadece güç kaynağı olarak suyu kullanır. Su, gerekli kimyasal yüzdesini almak için pompayı çalıştırır ve suya enjekte eder. Pompanın içinde, kimyasal su ile karıştırılır ve su basıncı, çözeltiyi aşağı yönde zorlar. Ayarlandıktan sonra dağıtıcı herhangi bir işlem veya harici kontrol gerektirmez.
Kimyasalın dozajı, ana hatta meydana gelebilecek akış ve basınç değişikliklerine bakılmaksızın, dozaj pompasına giren su hacmi ile doğru orantılı olacaktır.
Motorlu Dozaj Pompaları
Motorlu dozaj pompaları özellikle yüksek çalışma kapasiteleriyle dikkat çeker. Bu durum aynı zamanda maksimum basma basıncı için de geçerlidir. Dayanıklı yapılarından dolayı tüm kimyasal dozaj uygulamalarında rahatlıkla tercih edilen bu pompalar, genelde emme ve basma hattına ilişkin aksesuarlarla beraber sunulur. Ayrıca PVC, PVDF ya da paslanmaz çelik kafalı gibi opsiyonlar da söz konusudur. Pompa teknolojisi olarak mekanik diyaframlı dozaj pompası, piston diyaframlı dozaj pompası, hidrolik diyaframlı dozaj pompası ve pistonlu dozaj pompası versiyonları mevcuttur.
Elektromanyetik Dozaj Pompaları
Bir diğer popüler dozaj pompası olan elektromanyetik dozaj pompası, prensip açısından diyaframlı dozaj pompaları ile benzer bir mantığa sahiptir. Tek farkı, pistona devinim kuvvetini bir tür mıknatısın vermesidir. Bu süreçte elektrik enerjisiyle bir manyetik alan yaratılır. Bu sayede piston ve pistona entegre olan diyaframda hareketi sağlar. Bu işleyiş kimyasal dozajın oluşmasına neden olmaktadır. PVDF, PP, PVC ve Paslanmaz çelik modeller mevcuttur.