Kimyasallarýn Otomatik Dozajý

Otomatik Dozaj Neden Gereklidir?

Günümüz þartlarýnda rekabetin ciddi boyutlara varmasý ile satýþlardaki karlýlýklar eski dönemlere nazaran azalmýþtýr. Ýþletmelerin geçmiþ dönem karlarýna olan alýþkanlýklarý onlarý maliyet tarafýnda bir takým düzenlemelere itmiþtir. Makine parkurlarýna yenileri eklenmeden ayný ekipmanlarla kapasitenin arttýrýlmasý yoluna gidilmiþ ve konu verimliliðin nasýl arttýrýlacaðý noktasýnda düðümlenmiþtir. Bu geliþmeler ýþýðýnda birçok mühendislik dalý imalatýn alt detaylarýna inerek kendi bulunduðu kapsamý özel mercekleriyle araþtýrýr duruma gelmiþtir. 

Ýmalat aþamasýnda üretimi, verilme þekli, noktasý ve miktarý gibi konularýn önemi gereði olumlu veya olumsuz yönde etkileyecek parametrelerden bir tanesi de bilindiði üzere kimyasallardýr. Kimyasal, bazen üretimin hammaddesi bazen yardýmcý ekipman bazen de üretim fazlarý içerisinde pozitif katalizör görevinde bulunmaktadýr. Kimyasallar üretimin çeþitli aþamalarýnda kullanýlmakla birlikte, kullanýlma þekli aðýrlýklý olarak bire bir insan gücü odaklýdýr. Ýþçi kullanýlarak kimyasalýn sistem içerisine verilmesi, engellenmesi mümkün olmayan güvenlik ve hassasiyet açýklýklarýný beraberinde getirmektedir. Üretim aþamasýnda kimyasalýn sürekli ayný deðerlerde verilememesi durumunda imal edilen ürünün istenilen kalite þartlarýný saðlayamamasý problemi ortaya çýkmaktadýr. Bu hem üretim verimliliðini düþürmekte hem de maliyetleri ciddi þekilde olumsuz olarak etkilemektedir. Ýmalatta yaþanan kalite problemi,   nihai ürünün geri döndürülerek üretimde yeniden kullanýlamamasý durumunda ortaya bertaraf maliyeti adý altýnda hesap dýþý bir maliyet daha çýkarmaktadýr.

Ýmalatta ana mal veya yardýmcý mal olarak kullanýlan kimyasalýn stoklarda ne kadar kaldýðýný sürekli izlemek iþletmelere stok maliyetlerinde ciddi ekonomi saðlayacaðý gibi üretim programýný ve hammadde tedarik sürecini de belli bir forma sokacaktýr. 

Özellikle son yýllarda dünyada yaþanan kuraklýkla birlikte aslýnda çok daha önce dikkate alýnmasý gereken bir konu olan Su Tasarruf Yöntemleri konusu haklý olarak esas konu sýnýfýna atlamýþtýr. Ýþletmede kullanýlan soðutma suyunun, istenilen kriterler içerisinde kalabilmesi için verilen kimyasallarýn miktarýnýn kurulacak düþük maliyetli otomatik ölçüm kontrol ve dozaj sistemi ile birlikte azaldýðýný hatta sadece kimyasal sarfiyatýnýn dýþýnda kullanýlan temiz suyun da azaldýðýný görmek iþletme sahiplerini memnun edecektir. 

Yukarýda da bahsedildiði üzere üretim bandýndaki doðrusallýk günümüz þartlarýnda verimliliðin en etkili parametrelerinden olduðu yadsýnamaz bir gerçektir. Dozajlanacak kimyasalýn bir debimetre ile ölçülmesi ve bunun operatöre anlýk olarak iletilmesi veya bant üzerinde sývýnýn, sýcaklýk, ph, iletkenlik vs. gibi parametrelerinin ölçülerek dozaj pompasýna sinyal vermesiyle pompanýn devreye girip çýkmasý çokta karmaþýk bir uygulama deðildir. Yapýlacak bir programlama ile kimyasalýn sisteme ne kadar verildiði, stoklarda ne kadar kaldýðý, üretimdeki doðrusallýðý gibi ve birçok parametreye operatörün bulunduðu odadaki bilgisayara taþýyabilir, anlýk raporlar alýnabilir. 

Otomatik ölçüm, kontrol ve dozaj sistemi kurulurken dozaj pompasý, debimetre, pH metre, Cl2 ölçer, ORP ölçer, iletkenlik ölçer, oksijen metre, bulanýklýk ölçer, sýcaklýk ölçer, frekans invertörü, PLC gibi ekipmanlar kullanýlmaktadýr. Dozaj pompasý, dozajlanacak kimyasalýn özelliklerine, sistemin ihtiyacý olan kapasiteye, proses yapýsýna, saha koþullarýna, kumanda alma þekline baðlý olarak belirlenir. 

Sonrasýnda pompanýn kumanda alacaðý yapý ve varsa ölçüm kontrol ekipmanlarý belirlenmelidir. Seçimler yapýldýktan sonra ortaya çýkan sistemin iþletmede montajýnýn yapýlacaðý yere uygun olarak þase üzerine oturtulmasý veya duvara monte edilebilecek þekilde hazýrlanmasý gerekmektedir. 

Sisteminin kurulumu aþamasýnda dozajlamanýn doðrusallýðý yakalamasý, güvenlik içinde çalýþmasý, arýza yapmamasý adýna pompanýn yanýnda yardýmcý ekipmanlara ihtiyaç duyulmaktadýr. Bunlar, pompanýn doðrusallýðýný saðlayan darbe sönümleyici, sifonlamayý engelleyen yükleme vanasý, akýþýn varlýðýna kontrol eden akýþ göstergesi, basýnçölçer, yüksek basýnç altýnda çalýþan sistemlerde skid sistemi koruma amacýyla emniyet vanasý, pompanýn iþletme þartlarýndaki debisinin belirlenmesi için emiþ hattýnda kalibrasyon silindiri, dozaj noktasýndaki hassasiyet sebebiyle dozaj enjektörü olabilir. 

Skid sistemle birlikte kullanýlacak bir pano içerisine stok tankýnýn seviyesi bilgisi de girilmesi durumunda pompa kimyasalýn bitmesiyle birlikte durdurulabilir. Kimyasal seviyesine ait bilgi ana tankýn transfer pompasýna gönderilmesi durumunda, dozaj pompasýnýn emiþ yaptýðý ara tank bitmeden evvel de doldurulabilir. Bu þekilde kimyasalýn bitmesi kaynaklý sistemde yaþanacak kesintiler de ortadan kaldýrýlabilir. 

Genel olarak otomatik dozaj sistemleri kurulmadan önce iþletmedeki çalýþma þartlarý, iþletmenin talebi, çevresel koþullar, kullanýlacak kimyasala ait bilgiler iyi analiz edilmeli ve bu bilgiler ýþýðýnda dozaj sistemi tasarlanmalýdýr. 

Dozaj sisteminin otomasyonu iþletmenin talepleri ile geliþtirilebilir. Ofislerde internete baðlý herhangi bir  bilgisayar yardýmý ile dünyanýn herhangi bir yerindeki iþletmenin verilerine ulaþabilme imkaný vardýr.  Doðru tasarlanmýþ bir otomatik ölçüm, kontrol ve dozaj sistemi tahmin edileceði üzere maliyetlerde saðlayacaðý ekonomi ile kendini kýsa sürede amorti edecektir. 

Sisdoz, bu tür dozaj sistemleri ile ilgili olarak ihtiyaca yönelik tasarýmlar ve projelendirme yapabilmekte ve özel çözümler üretebilmektedir.